“คาร์บอนฟุตพริ้นท์” (Carbon Footprint) หมายถึง ปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่ปล่อยออกมาจากกิจกรรมหรือกระบวนการผลิตสินค้า/บริการทั้งหมด ปัจจุบันหลายประเทศ รวมถึงคู่ค้าสำคัญอย่างสหภาพยุโรป (EU) ให้ความสำคัญกับการลดคาร์บอนอย่างจริงจัง โรงงานและองค์กรไทยจึงจำเป็นต้องมีมาตรการเพื่อลดคาร์บอนฟุตพริ้นท์ทั้งเพื่อ รวมถึงการลดต้นทุนและสร้างความสามารถในการแข่งขัน
ทำไมองค์กรต้องลดคาร์บอนฟุตพริ้นท์?
- ลดต้นทุนระยะยาว: พลังงานสะอาดช่วยลดค่าไฟและเชื้อเพลิง
- สร้างภาพลักษณ์ที่ยั่งยืน: ลูกค้า/คู่ค้าเลือกแบรนด์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
- ปฏิบัติตามกฎสากล: เช่น CBAM ของ EU และ ESG ของนักลงทุน
- โอกาสทางธุรกิจใหม่: สามารถขายคาร์บอนเครดิตได้ หากปล่อยต่ำกว่ามาตรฐาน
วิธีลดคาร์บอนฟุตพริ้นท์ในองค์กร/โรงงาน
เปลี่ยนไปใช้พลังงานสีเขียว
- ไฟฟ้าสีเขียว (Green Power): ลงทุน Solar Rooftop, ทำสัญญา PPA กับผู้ผลิตพลังงานสะอาด หรือซื้อ I-REC
- พลังงานใต้พิภพ (Geothermal): ใช้ผลิตไฟฟ้าและไอน้ำสะอาดสำหรับโรงงานพลังงานเข้มข้น
- Biomass & Biogas: เหมาะกับอุตสาหกรรมเกษตรและอาหาร
ปรับปรุงประสิทธิภาพพลังงาน (Energy Efficiency)
- ติดตั้ง เครื่องจักรประหยัดพลังงาน เช่น มอเตอร์อินเวอร์เตอร์
- ใช้ระบบ Smart Factory / IoT เพื่อตรวจสอบและควบคุมการใช้พลังงาน
- บำรุงรักษาเครื่องจักรและหม้อไอน้ำ (Boiler) เพื่อลดการสูญเสียพลังงาน
จัดการไอน้ำและความร้อน
- ใช้ Boiler ประสิทธิภาพสูง หรือ Boiler ที่ใช้ชีวมวลแทนเชื้อเพลิงฟอสซิล
- ติดตั้งระบบ Heat Recovery เพื่อนำความร้อนเหลือใช้กลับมาใช้ซ้ำ
ลดการใช้วัตถุดิบฟอสซิล และจัดการซัพพลายเชน
- เลือก วัตถุดิบท้องถิ่น เพื่อลดการขนส่ง
- ใช้ วัตถุดิบรีไซเคิล หรือนำของเสียกลับมาใช้ใหม่ (Circular Economy)
- สร้างมาตรฐานคาร์บอนต่ำร่วมกับคู่ค้า
ลงทุนในคาร์บอนเครดิต
- หากลดคาร์บอนทั้งหมดไม่ได้ ควรซื้อคาร์บอนเครดิตจากโครงการที่ได้มาตรฐาน เช่น T-VER (ประเทศไทย) หรือ Gold Standard (สากล)
- ใช้เป็นวิธีชดเชย (Offset) ปริมาณการปล่อยที่ยังเหลืออยู่
ตัวอย่างมาตรการที่องค์กรไทยทำได้ทันที
- ติดตั้ง Solar Rooftop บนหลังคาโรงงาน
- เปลี่ยนมาใช้ LED แทนหลอดไฟเก่า
- ใช้ ระบบ EV Logistics สำหรับการขนส่งภายในโรงงาน
- เก็บข้อมูลการปล่อยคาร์บอนทุกเดือน (Carbon Report) เพื่อติดตามผล
- มองหาแหล่งพลังงานสะอาดอื่นๆ เช่น พลังงานลม พลังงานความร้อนใต้พิภพ
สรุป
การลดคาร์บอนฟุตพริ้นท์ไม่ใช่เพียงการทำ CSR แต่คือ กลยุทธ์การแข่งขันใหม่ขององค์กรไทย โรงงานที่ลงทุนใน พลังงานสะอาด–ประสิทธิภาพพลังงาน–การจัดการไอน้ำ–คาร์บอนเครดิต จะได้เปรียบทั้งด้านต้นทุน กฎเกณฑ์สากล และภาพลักษณ์องค์กรในระยะยาว
